Joostien, deze rouw is anders

Joostien, bekend van het blog Joostien, heeft helaas al veel ervaring met verlies en rouw. Toch is dit anders, vertelt ze. Er is een groot verschil tussen verlies door ziekte en verlies door zelfdoding.

Ik ben inmiddels met pensioen, hiervoor heb ik 47 jaar in ziekenhuizen gewerkt als analist, eerst op een klinisch chemisch laboratorium en later bij de trombosedienst. Een groot deel van mijn werkzame leven heb ik gewijd aan het proberen voorkomen dat mensen trombose, embolieën of een herseninfarct krijgen. Wrang dat dan je eigen echtgenoot in juni 2005 geheel onverwacht overlijdt aan een massale logembolie.

Onze kinderen waren op dat moment 14 en 16 jaar oud dus moest ik door, ik had geen keus. Na enige maanden ziekteverlof ging ik, toen de kinderen na de zomervakantie weer naar school gingen, zelf ook weer aan het werk. Dat was soms best confronterend, zeker wanneer je in een presentatie aan patiënten uit moet leggen wat trombose is en wat het verschil is met een embolie en daarbij van je wordt verwacht professioneel te blijven.

Naast mijn werk als analist hadden we ook een yogacentrum waar ik les gaf in Hatha yoga, Ashtanga yoga, zwangerschapsyoga, babymassage en Ayurvedische massage.
Sommige mensen vonden dat een vreemde combinatie, analist zijn wordt gezien als rationeel en yoga vaak als zweverig. Ik zie dat anders, yoga komt van het Sanskriet woord yuj wat betekent verbinden, het in balans brengen van het denken en het voelen (van hoofd en hart). Daar is niks ‘zweverigs’ aan (al is dat bij sommige westerse yoga scholen wel zo, maar dat terzijde).
Na het overlijden van mijn man ben ik gestopt met het geven van yoga lessen. Hoe kon ik, terwijl ik zelf zo uit balans was, nog iets voor anderen betekenen? Ik moest aan mijzelf werken nu en dat was niet eenvoudig, maar uiteindelijk na jaren kwam er toch weer een soort van evenwicht.

Wanneer je leest over verdriet en rouw dan zeggen ze dat je niet mag vergelijken, niet zeggen dat het ene erger is dan het andere. Nee, ik mag mijn verdriet ook niet vergelijken met dat van anderen, maar voor mezelf verschillen zien tussen toen en nu, tussen de dood van mijn echtgenoot Arend en de zelfdoding van mijn zoon Arend Jan, daar ontkom ik niet aan.
Bij de dood van Arend wist ik dat hij dit zelf nooit had gewild, ik hoefde mezelf toen niet af te vragen waarom…? Ik hoefde mezelf niet af te vragen wat als…? Ik hoefde mezelf niet te vragen heb ik iets fout gedaan, waarom heb ik dit niet gezien….? Die vragen spoken nu wel voortdurend door mijn hoofd en ik wordt daar zo moe van dat het bijna gek makend is.
Van mijn man wist ik vanaf het eerste moment dat hij dit zelf ook nooit had gewild. Hij wilde zijn gezin niet verlaten en in al mijn verdriet was, de wetenschap dat hij dit ook niet had gewild, een soort van houvast voor mij.

Arend Jan heeft zelf de keus gemaakt en dat roept nu zoveel vragen op. Ergens weet ik wel dat ook hij mij/ons geen verdriet wilde aandoen. Hij die altijd voor iedereen klaar stond, iedereen wilde helpen….

Toen in april 2021 mijn jongste zusje overleed aan kanker en haar kinderen (die de leeftijd hebben van mijn kinderen, vlakbij ons woonden en samen zijn opgegroeid) wees werden (mijn zwager was in 2002 overleden, eveneens plotseling aan een hartinfarct, hun kinderen waren op dat moment 10 en 12 jaar oud) is Arend Jan zijn neef en nichtje heel erg tot steun geweest. Dit hoorde ik van ze nadat Arend Jan was overleden. Hij had mij daar toen niets over verteld, maar ja iemand helpen dat deed hij gewoon, dat was voor hem vanzelfsprekend.

Ik merk dat ik nu heel erg blijf vastzitten in mijn (be)denken, ik wil het wil begrijpen, terwijl ik weet dat ik het nooit zal begrijpen. Daarnaast word ik, vaak onverwacht, overvallen door heftige emoties zoals verdriet, boosheid, angst. Soms allemaal tegelijk.
Denken en bedenken liggen trouwens heel dicht bij elkaar, net als voelen en emotie. Dat is wel een valkuil.

Evenwicht, zei ik al, vind je wanneer hoofd (denken) en hart (voelen/waarnemen) zijn verbonden. Dan is er evenwicht, alleen is dat evenwicht nooit blijvend omdat er, dan weer iets in het ene schaaltje en vervolgens weer iets in het andere schaaltje van de balans komt. Maar wanneer die balans of weegschaal, om deze beeldspraak te gebruiken, niet te ver uitslaat is dat oké.
De theorie is het niet zo ingewikkeld, maar de praktijk is toch iets anders. Ik ben nu zo erg uit balans dat ik me oprecht afvraag of ik ooit wel weer in staat zal zijn om een soort van evenwicht in mezelf terug te vinden.

En ja, wanneer ik nu vergelijk met toen weet ik dat rouw na zelfdoding toch iets heel anders is. Voor mij voelt het nu toch een stuk complexer!